Het effect van slimme verlichting op lichaam en geest

Even ontstressen en lekker ontspannen: hoe graag je ook wil, in alle drukte blijft het lastig om een momentje voor jezelf en de nodige ontspanning te vinden. Met smart verlichting creëer je met één druk op de knop wel dat moment van weldaad. Of je nu kiest voor lichttherapie of kleurentherapie: licht is gezond voor lichaam én geest.

Het effect van licht

Licht is essentieel voor de mens. Dankzij licht kunnen we zien, maar het is ook belangrijk voor ons lichamelijk en psychisch functioneren. Onze hersenen worden namelijk gestimuleerd door licht. Het beïnvloedt onze cognitieve functies en productiviteit, dus hoe we informatie opnemen en verwerken en hoe alert en actief we zijn.

Een gebrek aan licht is volgens de Stichting Licht & Gezondheid soms ook gezond; ons lichaam heeft het donker nodig om bij te komen van alle fysieke inspanningen. Bovendien kan licht je stemming verbeteren – zo kan lichttherapie zelfs helpen bij de behandeling van depressies.

Vitamine D & zonlicht

Voor de aanmaak van vitamine D heb je zonlicht nodig. En als je kijkt naar wat vitamine D allemaal doet, zie je hoe belangrijk dat licht is. Een vitamine D-tekort kan leiden tot verzwakte botten, spierzwakte, spierkrampen en een hoger risico op bijvoorbeeld schizofrenie, autisme, multiple sclerose, diabetes, luchtweginfecties, griep en bepaalde soorten kanker.

In de zomermaanden geeft de Nederlandse zon genoeg kansen voor de aanmaak van vitamine D. Maar in de wintermaanden komen we vaak vitamine D tekort. De Nederlandse Gezondheidsraad adviseert daarom dit vitamine D-tekort te compenseren. Je hoeft dan niet eens voedingssupplementen te slikken: met een UV-ledlamp zorg je ook voor voldoende kunstmatig zonlicht voor de nodige vitamine D-productie.

Daglicht en hormonen

Licht heeft ook effect op onze biologische klok. Want hoewel ons 24-uursritme genetisch bepaald is, hebben we elke dag (kunstmatig) daglicht nodig om die biologische klok te ijken. Zodra het daglicht weg is, maakt ons lichaam melatonine aan. Dit slaaphormoon vertraagt onze lichaamsfuncties en zorgt dat we moe worden, zodat we gaan slapen. Tegen de ochtend maken we cortisol aan, een stresshormoon dat onze stofwisseling activeert en ons lichaam voorbereidt op activiteit. Overdag wordt de aanmaak van melatonine door daglicht onderdrukt en daardoor kan ons lichaam serotonine produceren, wat stemmingsverbeterend en motiverend werkt. Zonder serotonine – en licht – zijn we daarom meer chagrijnig en pessimistisch in de wintermaanden.

Lichttherapie voor lichaam en geest

Lichttherapie kan dus wonderen doen voor je lichaam en geest. Zo concludeerde de Rijksuniversiteit Groningen onlangs nog dat lichttherapie goed helpt tegen een winterdepressie. Met minimaal een half uur tot twee uur per dag kom je al een heel eind. En je hoeft daarvoor niets te laten. Stel je smart verlichting in op daglicht en ga ondertussen gerust een boek lezen, koken of televisiekijken.

Je kunt via de app een dagelijks programma instellen, zodat je bij thuiskomst uit werk automatisch wordt blootgesteld aan daglicht via je slimme verlichting. Zo compenseer je de uren dat je onder de typische tl-verlichting in kantoren doorbrengt en niet buiten in de zon.

Daglicht simuleren

Met slimme verlichting kun je ook de cyclus van daglicht nabootsen in huis: je stelt je slimme lampen in zodat ze ’s ochtends langzaam gaan schijnen in blauwe, koele kleuren – daardoor kun je veel makkelijker opstaan en heb je geen aparte wake-up light meer nodig. Dit laat je langzaam opbouwen naar wit daglicht – zeker handig in de winter – en ’s avonds laat je de slimme lampen langzaam overgaan in rode, warme kleuren.

Met de koele kleuren in de ochtend maak je je lichaam klaar voor de dag, met de warme kleuren ’s avonds laat je je lichaam ontspannen, zodat je makkelijker naar bed gaat.

Bonus: kleurentherapie

Heb je behoefte aan meer ontspanning? Of zoek je de juiste sfeer voor een etentje of feestje? Je kunt lichttherapie dan ook combineren met kleurentherapie.

Uit verschillende wetenschappelijke onderzoeken blijkt namelijk dat kleuren emotioneel geladen zijn en effect hebben op onze emoties. Daarvoor hoef je niet alle muren in je huis in felle kleuren te schilderen; een kleurenlamp regelt het voor je. Met slimme verlichting schakel je eventueel automatisch over van daglicht naar kleurenlicht – al moet je dat natuurlijk wel even instellen.

Welke kleuren kies je dan? Dat hangt af van jouw behoefte. Volgens het veelgeciteerde onderzoek naar kleur en emotie van Kaya en Epps zijn dit al een paar goede opties:

-       Groen geeft een relaxed gevoel, van kalmte en rust.

-       Geel brengt geluk, opwinding en energie.

-       Rood is de kleur van passie, liefde en romantiek.

-       Blauw stemt hoopvol, voelt vredig aan en biedt kalmte en ontspanning.

-       Paars is vrolijk, speels en doet eerder lachen.